Ngày 23/4, khoảng 40 nghìn runner cùng cất bước trên đường chạy của London Marathon 2023, giải thứ 3 thuộc hệ thống 6 giải World Marathon Majors được tổ chức trong năm.
Những cuộc cạnh tranh khốc liệt
Do giải tổ chức quá sát với Boston Marathon (cách nhau chỉ 1 tuần) nên rất nhiều chân chạy lừng danh như Gabriel Geay, Evans Chebet, Benson Kipruto, Hellen Obiri, Amane Beriso, Lonah Salpeter, Ababel Yeshaneh… không thể tham dự. Huyền thoại Eliud Kipchoge chỉ tham dự với tư cách khách mời trao huy chương còn đương kim kỷ lục gia thế giới Brigid Kosgei (thành tích 2:14:04 lập được tại Chicago Marathon 2019) phải bỏ cuộc giữa chừng vì chấn thương. Tuy nhiên không vì thế mà các cuộc cạnh tranh tại giải kém phần khốc liệt.
Giải năm nay thu hút tới 4/5 chân chạy nam hàng đầu gồm Kenenisa Bekele, Kelvin Kiptum, Birhanu Legese, Amos Kipruto và Mosinet Geremew. Một số ứng cử viên khác phải kể tới đương kim HCV giải điền kinh thế giới Tamirat Tola, á quân giải London Marathon 2022 Leul Gebresilase, á quân năm 2020 và 2021 Vincent Kipchumba, cùng Geoffrey Kamworor từng 2 lần vô địch New York City Marathons.
Nội dung nữ không kém cạnh khi có khá nhiều runner xuất sắc HCV Olympic 2020 Peres Jepchirchir và nhà vô địch năm ngoái Yalemzerf Yehualaw. Ngoài ra là chân chạy đang giữ kỷ lục thế giới 1.500 m Genzebe Dibaba, HCV 10.000 m Olympic 2016 Almaz Ayana, HCV 5.000 và 10.000 m Olympic 2020 Sifan Hassan.
Các ứng cử viên cho chức vô địch nội dung xe lăn là Marcel Hug Daniel Romanchuk và David Weir (nam); Catherine Debrunner, Manuela Schär, Madison de Rozario, Nikita den Boer và Tatyana McFadden (nữ).
Cuộc cạnh tranh dữ dội còn diễn ra giữa các hãng giày, nhất là giữa Nike và Adidas. Cho đến hết 2022, Nike chiếm ưu thế tuyệt đối với 31/36 vị trí đứng bục trong 6 giải World Majors, nhưng tại Boston, Adidas đã làm cuộc lật đổ ngoạn mục với 3/3 vị trí dẫn đầu giải nam và thứ nhì giải nữ đều đi đôi Adizero Pro 3. Ở London, Nike thậm chí không có sự phục vụ của chân chạy trụ cột Kipchoge, nhưng vẫn còn đó tài năng đang lên Kevin Kiptum, đương kim vô địch Yalemzerf Yehualaw và cả Sifan Hassan.
Những chiến thắng ấn tượng…
Những cuộc đua khốc liệt về chuyên môn được dự đoán trước cuối cùng trở thành sự thật, được cụ thể hóa bằng những chiến thắng ấn tượng ở tất cả các nội dung.
Ở nội dung xe lăn, không có gì ngạc nhiên Marcel Hug của Thụy Sĩ dễ dàng lên ngôi. VĐV từng 6 lần vô địch Boston Marathon và 2 lần lên ngôi ở London không có đối thủ xứng tầm giải nam. Nhà vô địch Paralympic Madison de Rozario của Australia, dù vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ các đối thủ nặng ký nhưng vẫn lên ngôi sau khoảng thời gian 1:38:51, chỉ hơn người về nhì Manuela Schär đúng một giây. Top 4 (còn cả Catherine Debrunner và Susannah Scaroni) chỉ hơn kém nhau đúng 6 giây.
Chiến thắng cảm xúc nhất là ở nội dung nữ. Suốt 2/3 chặng đua, nhóm ứng viên dẫn đầu khá đông đúc, thỉnh thoảng Peres Jepchirchir, Alemu Megertu hoặc Yehualaw lại bứt lên nhưng không tạo được ưu thế đặc biệt. Dù được đánh giá cao trước giải nhưng Sifan Hassan không được coi là có cơ hội chiến thắng cao, vì đây mới là lần đầu tiên chân chạy người Hà Lan gốc Ethiopia này tham dự một giải marathon, và cô cũng thành danh ở các cự ly trung bình (1.500m, 5.000m và 10.000m). Trên đường đua, Hassan phải 2 lần dừng lại vì vết thương trên hông và bị nhóm dẫn đầu bỏ cách nửa phút khi qua được gần 2/3 chặng đua. Tốc độ và tâm lý thoải mái giúp cô bắt kịp dần nhóm dẫn đầu khi cách đích khoảng 6km. Kịch tính lại tới khi còn khoảng hơn 3km là tới đích, Hassan dừng lại uống nước rồi suýt bị một chiếc xe máy dẫn đoàn loại khỏi cuộc đua, các bình luận viên danh tiếng đều cho rằng cơ hội của cô đã hết vì cả Megertu và Jepchirchir đều chạy ổn định. Nhưng sở trường nước rút của một vận động viên giữ kỷ lục thế giới 5000m và đoạt tới 2 HCV (5.000 và 10.000 m), 1 HCĐ (1500m) tại Olympic Tokyo được phát huy. Những bước chạy thần tốc đã giúp Hassan về tới đích đầu tiên với thành tích 2:18:33, hơn Megertu 5 giây và hơn Jepchirchir 5 giây. “Tôi sinh ra để thực hiện những điều kích tính. Nhưng tôi không phải là người vĩ đại nhất, và cũng không cần trở thành vĩ đại nhất. Tôi hài lòng với việc mình là chính mình”, cô chia sẻ sau vạch đích.
Ấn tượng không kém là chiến thắng của Kevin Kiptum. Nhân cơ hội Kipchoge vắng mặt, anh biến đường chạy ở London thành sàn diễn của riêng mình. Trước giải, thành tích 2:02:37 của Kipchoge là cột mốc sừng sững, cộng thêm trời mưa đường trơn làm nản lòng không ít runner, nhưng Kiptum thì không. Runner sinh năm 1999 này chỉ mất 61 phút 40 giây để hoàn thành 1/2 chặng đua nhưng bị khoảng 7 đối thủ bám sát (cho đến tận km thứ 30). Nhưng từ đó Kiptum gần như một mình một ngựa khi tăng tốc với tốc độ lên đến 2:46 cho 5km tiếp theo. Thời gian Kiptum tiêu tốn cho 1/2 chặng đua sau là 59 phút 45 giây, khiến thành tích tổng của anh là 2:01:25, phá sâu kỷ lục giải tới 1 phút 11 giây và chỉ kém kỷ lục thế giới 2:01:09 mà Kipchoge lập tại Berlin Marathon 2022.
…chia tay và những niềm hy vọng
London Marathon 2023 có ý nghĩa đặc biệt với cổ động viên nước chủ nhà khi đây là lần cuối cùng Mo Farah – người nhiều năm là chân chạy số 1 Anh quốc – sải bước trên đường đua. Anh chỉ về thứ 9 với thành tích 2:10:28, kém xa so với kỳ vọng 2 giờ 05 đến 2 giờ 07. Đây là thành tích tệ nhất trong sự nghiệp của người từng 4 lần giành HCV Olympic các cự ly trung bình và không phải là lời từ biệt vinh quang sự nghiệp lẫy lừng của anh. Đúng như anh nói “Tôi đã cố gắng hết sức nhưng thể trạng không đáp ứng được kỳ vọng. Xin cảm ơn sự cổ vũ nhiệt tình của các cổ động viên. Những tiếng hô ‘Farah cố lên’ giúp tôi tiếp tục chạy dù một vài thời điểm tôi định bỏ cuộc. Tôi sẽ nhớ cảm giác đó. Ở tuổi 40, tôi biết mình nên dừng lại. London luôn tuyệt vời với tôi nên tôi muốn tới đây để cảm ơn tất cả”.
Mo Farah sẽ chia tay sự nghiệp marathon nhưng nước Anh không tắt hẳn hy vọng. Chàng trai trẻ Emile Caires đã vượt qua anh, về thứ 8 với thành tích 2:08:07 và đã đủ chuẩn dự Olympic Paris 2024. Đứng thứ 6 và kém người về nhất tới hơn 6 phút không phải là con số lý tưởng nhưng không tồi cho màn ra mắt. Một bước tiến phi thường khi mới chỉ ở giải năm ngoái Emile còn là pacer cho các các elite. Năm nay anh đã là một elite.
Một niềm hy vọng sẽ còn được nhắc tới nhiều trong những năm tới là Kevin Kiptum. Chưa đầy 24 tuổi và mới chỉ chạy có 2 giải marathon (Valencia 2022 và London 2023), anh đều vô địch, thành tích đều dưới mốc 2 giờ 3 phút. Không còn lời nào để nói về tương lai của anh. Khi Kipchoge đang dần cho thấy gánh nặng của thời gian thì sức trẻ và nỗ lực của Kiptum mang lại hy vọng cho điền kinh thế giới. Chỉ cần giữ vững phong độ cà nỗ lực như hiện tại, có lẽ anh sẽ sớm phá kỷ lục thế giới của người đồng hương chứ không phải “trong vài năm tới” như anh dự định. Thời khắc phá kỷ lục đó sẽ là ở Berlin vào mùa thu năm nay chăng?
