Điều gì xảy ra với Eliud Kipchoge tại Boston Marathon 2023?

Chân chạy marathon xuất sắc nhất Eliud Kipchoge đã lần đầu tiên thất bại tại một giải marathon kể từ tháng 10 năm 2020. Đây là tin bao trùm các mặt báo và mạng xã hội, che mờ chiến thắng của nhà vô địch Evans Chebet. Vậy điều gì đã xảy ra với anh? Đó là câu hỏi lơ lửng trong đầu các fan chạy bộ, nhất là khi người đang giữ kỷ lục thế giới và hai lần giành HCV Olympic lại rơi xuống tận thứ 6 với thành tích 2:09:23 sau khi dẫn đầu gần như suốt nửa chặng đầu tiên.

Kipchoge dẫn đầu trong 18 dặm nhưng không kịp phản ứng với đà bứt tốc của chân chạy Gabriel Geay người Tanzania lúc qua đồi Newton Hills và cũng không làm gì để rút ngắn được hơn 3 phút cách biệt với thành tích 2:05:54 của người chiến thắng Evans Chebet.

Kipchoge không trả lời truyền thông sau cuộc đua mà đưa ra tuyên bố: “Tôi sống vì những khoảnh khắc mà bản thân có thể thách thức các giới hạn. Việc này không bao giờ được đảm bảo, và cũng không bao giờ dễ dàng. Hôm nay là một ngày khó khăn. Tôi đã cố gắng hết mình nhưng đôi khi chúng ta phải chấp nhận đây không phải ngày để đẩy bản thân lên một tầm cao hơn. Xin chúc mừng những người chiến thắng, cảm ơn mọi người ở Boston và ở quê nhà đã cổ vũ tôi nhiệt tình. Trong thể thao, có thắng, có thua và luôn có ngày mai để đặt ra thử thách mới. Tôi nóng lòng chờ đợi những thử thách sắp tới”.

Qua tuyên bố trên, không thể nói rằng Kipchoge gặp vấn đề gì ở cuộc đua. Cả anh và HLV Patrick Sang đều nói rằng anh tích lũy rất tốt, cũng không đề cập đến vấn đề gì gặp phải trong tuyên bố. Có vẻ đây là ngày Kipchoge chạy không tốt, chỉ đơn giản thế thôi.

Kipchoge đánh giá không đủ về cung đường chạy?

Suốt tuần diễn ra cuộc đua và cả trong những dặm đầu cuộc đua, Kipchoge cho thấy rõ ràng rằng anh không coi Boston khác với những giải World Marathon Majors từng dự. Anh không đổi bài tập cho phù hợp với các dốc đồi trập trùng ở Boston mà vẫn tin rằng các bài tập chạy đồi ở Kaptagat vẫn đủ hiệu quả. Trước cuộc đua, anh không chạy theo cung đường của giải (dù điều này không bất thường với các chân chạy elite) và nói rằng không tìm kiếm lời khuyên từ người khác. Sau tiếng súng lệnh, anh chạy khá nhanh (14 phút 17 cho 5 km đầu tiên) và dĩ nhiên dẫn đầu suốt nửa chặng đua.

Cách tiếp cận cuộc đua của Kipchoge có thể hiểu như sau: Tôi là chân chạy marathon tốt nhất lịch sử, tôi chỉ làm chính xác những gì thường làm, và thế là đủ. Đó không phải là cách tiếp cận tồi, anh đã vô địch nhiều giải lớn hơn bất kỳ chân chạy nào trong lịch sử. Nhưng theo nhiều cách, Kipchoge chạy giống hệt một anh lính mới tò te ở Boston. Anh băng băng chạy ở những đoạn xuống dốc (dặm thứ 16 anh chạy mất có 4 phút 23 giây) và khá lạc quan khi chia quãng để dốc sức mà không dồn lại cho những dặm cuối. Anh dẫn đầu khá lâu – vị trí quen thuộc nhiều năm nay với anh – nhưng điều đó làm tiêu tốn năng lượng, cả về thể chất (anh gặp một đợt gió nhưng không lớn lắm) và tinh thần (không có người dẫn tốc thì khó lòng giữ được cái đầu lạnh trong những dặm đầu cuộc đua).

Cuối cùng, đáng chú ý rằng thời tiết cũng tương tự như khi Kipchoge gặp thất bại gần nhất ở một cuộc thi marathon (nhiệt độ gần như giống hệt dù mưa to hơn ở London nhiều). Anh từng vô địch dưới trời mưa – ở Olympic 2016 và Berlin Marathon 2017 – nhưng khi đó không lạnh như ở Boston.

Cách tiếp cận cẩn trọng hơn sẽ hiệu quả?

Liệu các yếu tố trên khiến Kipchoge thất bại? Không thể nói chắc chắn nhưng lẽ ra anh nên coi trọng giải này hơn như đã làm ở Olympic Rio và Tokyo khi Kipchoge bắt đầu khá từ tốn và tăng tốc ở những đoạn cuối (dĩ nhiên thời tiết ở 2 kỳ Olympic ấm hơn). Kipchoge bám sát tốp đầu trong các giải đó nhưng không quan tâm đến dẫn đầu ngay từ đầu và không đẩy tốc độ lên quá cao.

Kipchoge cũng không cần núp gió ở Boston như ở các giải khác. Nhóm dẫn đầu khá đông, có nghĩa là anh không phải chân chạy duy nhất gặp gió, có điều anh phải hứng chịu nhiều lực cản hơn – dĩ nhiên là hơn Chebet, người đeo bám quyết liệt và giữ năng lượng trong những dặm đầu. Nike và INEOS thể hiện rõ lợi ích của việc vạch sẵn chiến lược trong 2 lần Kipchoge nỗ lực chạy sub 2:00 nhưng ở Boston anh đã quên béng các bài học đó.

Có nhiều kịch bản về việc Kipchoge không vô địch giải này. Có thể anh đã già hơn và dần đi xuống (dù anh lập kỷ lục thế giới tại giải gần nhất tham dự). Có thể anh chưa từng chạy ở cung đường như tại Boston, với các con dốc lên xuống liên tục, tạo thành cung đường chạy rất khác ở London, Berlin, Tokyo. Hoặc có thể là một ngày tồi tệ – chuyện xảy ra thường xuyên với bất kỳ chân chạy marathon nào chứ không riêng Kipchoge.

Kipchoge sẽ làm gì tiếp theo?

Anh từng thất bại tại các giải marathon và trở lại kịp thời. Sau khi thua giải lớn đầu tiên ở Berlin 2013, anh vô địch 10 giải tham dự tiếp theo. Sau thất bại ở London 2020, anh thắng liền 4 giải tham dự sau đó. Có thể, ở tuổi 38 và thống trị đường chạy marathon 10 liền, Kipchoge sau rốt cũng dần đi xuống. Hoặc anh sẽ thắng tiếp 3 giải lớn nữa và cả Olympic Paris. Thời gian sẽ trả lời.

Sẽ thật hấp dẫn chờ xem Kipchoge làm gì tiếp theo đây. Anh đã nói có mong muốn tháng cả 6 giải World Marathon Majors, trong đó anh chưa từng thắng New York nên cũng là lựa chọn tự nhiên nếu anh quyết định tham dự giải này tiếp theo đây. Cũng có tin đồn rằng Sydney Marathon – giải nỗ lực trở thành một thành viên thuộc World Marathon Majors – đang cố gắng ký kết với Kipchoge để anh tham dự vào tháng 9.

Anh sẽ đến New York, kể cả sau bao chật vật ở Boston (cung đường tương tự các ngọn đồi và cây cầu ở New York)? Hoặc sẽ tới Sydney hay nơi nào khác? Hơn nữa, anh nghiêm túc đến mức nào với ý định chinh phục đủ các giải lớn? Liệu anh có tham dự Boston 2024 để một lần nước thực hiện ước mơ vô địch, hay sẽ quay lại London vào mùa xuân sang năm để sải bước trên đường chạy thân thuộc hơn và thành công hơn?

Những quyết định đó sẽ có tác động lớn tới ý định chinh phục HCV Olympic thứ ba vào 2024 của Kipchoge. Anh sẽ đủ chuẩn dự Olympic nếu thắng ở bất kỳ giải marathon mùa xuân 2024 nhưng nếu sang năm quay lại Boston và thất bại thì khó đảm bảo Kenya sẽ điền tên anh vào danh sách tới Paris – nên nhớ nước này đã loại chân chạy lừng danh Mary Keitany khỏi danh sách dự Olympic 2016 sau khi cô chỉ đứng thứ 9 tại London vào mùa xuân năm đó.

Kipchoge luôn nói rằng anh chỉ theo đuổi một mục tiêu tại một thời điểm và không nghĩ gì khác ngoài giải marathon sắp dự. Anh theo đuổi mục tiêu Boston và thất bại, liệu tới đây sẽ là mục tiêu nào?

(VnRun lược dịch từ Letsrun)