Sau khi Ilhor Verys về đầu tiên ở giải chạy ultra trail khét tiếng Barkley Marathons, thế giới chạy bộ mới ngỡ ngàng đặt câu hỏi: chân chạy người Canada gốc Ukraine có cái tên khá lạ lẫm này là ai? Tuy nhiên thông tin về chàng trai vàng mới nổi của làng chạy ultra thế giới khá ít ỏi.
Năm 2015, Ihor Verys đến Manitoba (Canada) theo visa du học ở độ tuổi 20. Và anh không quay về quê hương nữa vì một ngã rẽ sang thể thao. Hiện giờ anh 29 tuổi, sống ở Chilliwack, tỉnh bang British Columbia, có trong tay khá nhiều chiến thắng ở những giải chạy trail khó khăn nhất của Canada. Cho dù thành công thì anh luôn giữ tâm thái khiêm tốn rằng mình sinh ra trong khó khăn, mất mát.
Với rất nhiều chân chạy trail ở Bắc Mỹ, hình ảnh về anh là thời điểm tháng 5 năm 2022 khi anh tham gia giải British Columbia Backyard Ultra ở Salmon Arm. Đội chiếc mũ xanh, anh luôn mỉm cười thân thiện. Dáng người cao cùng đôi chân mạnh mẽ giúp anh chạy thong dong, thậm chí trông khá thoải mái sau 24 giờ sải bước. Những chân chạy khác đều tỏ ra e dè vì anh trước đó đã vô địch giải Finlayson Arm 100K đầy thách thức ở Vancouver Island ngay lần đầu chạy ultra.
Verys chiến thắng ở Salmon Arm với thành tích 39 vòng (6,71km/vòng) tương đương 262km trong 39 giờ. Chiến thắng này đã điền tên an vào đội tuyển Canada tham gia giải vô địch thế giới Big’s Backyard Ultra vào tháng 10 cùng năm, và anh là người Canada bền bỉ nhất, chạy được 67 vòng (449,57 km). Canada xếp thứ 4 tại giải đó, sau Bỉ, Australia và Nhật.
Verys vô địch gần như mọi giải tham dự tính từ năm 2021, chẳng hạn như Sinister 7 100-miler tổ chức ở Blairmore hoặc Fat Dog 120-miler ở Manning Park.Trước khi ultra, Verys hoàn thành cung đường 125-km (FKT) theo tuyến Mantario ở vùng giáp ranh Manitoba/Ontario – tuyến chạy trail được chân chạy nổi tiếng Kristian Andres mô tả là “thật sự điên rồ”.
Verys lớn lên ở thành phố Chornomorsk thuộc phía nam Odessa, bên bờ Hắc Hải. Anh luôn mô tả cuộc sống ở đó là đơn giản nhưng hạnh phúc, thường cùng bạn bè chơi bóng đá và bóng rổ, tuy nhiên ko hứng thú với chạy bộ, cho tới khi anh đến Canada. Mẹ anh phải làm việc 12-14h mỗi ngày suốt cả tuần để có đủ chi phí cho anh và anh trai (hiện sống ở Brandon, Manitoba) đi học. Không có ô tô nên anh được mẹ đưa đi bộ 3km để đến trường trong suốt 10 năm.
“Khi học đại học, tôi đi bộ 5km mỗi chiều trong suốt 4 năm”, anh cho biết điều đó không phải thường thấy ở Ukraine. Cho dù hiện nay mẹ Verys có tiền mua ô tô nhưng bà vẫn đi bộ. “Đó là phong cách của mẹ tôi. Chuyển động chính là cuộc sống”, anh giải thích và cho biết bà chính là nguồn cảm hứng lớn nhất với anh. Chính lối sống hình thành ở Ukraine đã rèn luyện nền tảng và đưa anh tới với sự nghiệp chạy bộ ở Canada vào năm 2016 – một năm sau khi tới đây du học ở trường Assiniboine tại Brandon.
Trở thành runner
Verys chưa bao giờ rời Ukraine trước khi tới Canada; anh luôn muốn nhìn ngắm thế giới và học tiếng Anh. Verys chạy bộ vì muốn rèn luyện tâm trí: “Tôi ở đây một mình, tại một đất nước xa lạ, đối mặt với vô vàn thử thách. Chạy bộ giúp tôi bình tĩnh, đầu óc tỉnh táo. Đấy cũng là môn thể thao rẻ nhất”.
Anh tham dự một giải quy mô nhỏ ở cự ly 15km và giành chức vô địch dù anh cho rằng mình thắng bởi cự ly kỳ cục đó có ít người đăng ký. Sau khi tốt nghiệp và làm việc được một năm, Verys thi đậu chương trình di dân liên bang và trở thành thường trú nhân. Mùa thu 2019, tham gia chạy marathon, tới 4 giải: Regina, Treherne [ở Manitoba], Quebec City và Fort Lauderdale. “Đừng hỏi tôi về kết quả”, anh bật cười tâm sự. “Tôi đánh vật với cả 4 giải nhưng nhờ thế tôi học hỏi và tìm cách để chạy tốt hơn. Cho đến lúc đó tôi ko có mảy may khái niệm về tập luyện, dinh dưỡng, hay rèn sức mạnh”.
Treherne – một trong 2 giải ở Manitoba (có kết quả đủ chuẩn để dự Boston Marathon (cùng với giải Winnipeg’s Manitoba Marathon), dự báo trước bước chuyển tiếp của Verys sang ultra trail. Giải đó không thu hút nhiều không thu hút nhiều runner vì cung đường dốc và chạy qua vùng nông thôn. Nhờ lợi thế quen thuộc nên anh vô địch với thời gian 3 giờ 36. Năm 2020, Verys đăng ký một giải 50km nhưng rồi bị hoãn vì Covid. Năm tiếp theo anh tham dự giải Finlayson Arm 100K. Và vô địch.
Góc nhìn sinh ra từ khó khăn
Verys, hiện đang làm việc cho một công ty môi giới bảo hiểm, thừa nhận mình cũng biết đến mệt mỏi. “Dĩ nhiên tôi cũng đau đớn và mệt mỏi – điều đó là không thể tránh khỏi”. Nhưng anh học cách đón nhận. “Đến cuối ngày, chạy ultra luôn là vấn đề tinh thần, dù thể chất có mạnh mẽ đến đâu. Nếu chạy ultra mà dễ dàng, liệu chúng ta có tham gia không?” anh mỉm cười.
Anh kết nối kinh nghiệm chạy ultra cũng như một con sóng luôn nhấp nhô. “Bạn ở trên đỉnh ngọn sóng càng lâu càng tốt nhưng đương nhiên sẽ phải hạ xuống. Bạn có nhiều cách để vượt ra khỏi thời điểm đó: giảm tốc, uống bù nước, lấy thêm chút đường, nghỉ thêm một chốc ở trạm hỗ trợ – bạn phải luôn nhớ rằng có thăng phải có trầm”. Nhưng rõ ràng khả năng nhìn nhận thấu cơn đau đớn của bản thân anh xuất phát từ một quyết tâm sâu sắc hơn nhiều những lạc quan vui vẻ mà anh thể hiện ra ngoài.
Dù thành công, Verys chưa từng tìm kiếm nhà tài trợ hay chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp. Anh chưa được thế giới chú ý nhưng đã vô địch những giải chạy khó khăn nhất Canada. Anh cũng cạnh tranh mạnh mẽ với hai chân chạy người Bỉ Merijn Geerts và Ivo Steyaert tại giải Big’s Backyard Ultra tổ chức ở Tennessee vào tháng 10 năm 2023, chạy tới 101 vòng (tương đương 677,71 km). Verys về thứ 2 giải vô địch thế giới Big’s Backyard Ultra, sau nhà vô địch Harvey Lewis với 724 km trong 5 ngay. Verys lập kỷ lục Canada với 107 “vòng chạy”, phá kỷ lục cá nhân tới 267km.
Hướng tới tương lai
Dù sống ở British Columbia, Verys vẫn rất yêu mến Manitoba – nơi anh tới học và bắt đầu chạy bộ: “Một địa phương tuyệt vời với những con người tuyệt vời. Manitoba có những con người thân thiện nhất Canada. Đó là nơi tôi nảy sinh tình yêu với chạy trail. Thật hạnh phúc khi hành trình ở Canada của tôi bắt đầu tại Manitoba”.
Bạn gái của Verys thường đi theo hỗ trợ anh (vì là y tá nên cô đóng vai trò quan trọng giúp anh hồi phục sau nhưng giải ultra. Ai hài lòng với cuộc sống, trải nghiệm nhiều thứ đáng giá và nhiều lần đứng bục các giải chạy trong gần 30 năm sống trên đời. Anh cũng hiểu rõ thành tựu lớn nhất của mình. “Tôi tự hào nhất rằng mình có một gia đình mới – gia đình ultrarunning. Đó là cộng đồng bao dung nhất trong các môn thể thao. Dù bạn chạy nhanh hay chậm thế nào thì bạn vẫn được yêu mến. Tôi thật may mắn đã tìm ra và trở thành một phần của gia đình này”.
(VnRun dịch từ Running Magazine)
