Chỉ 2 tuần trước, Tamirat Tola còn không dự định sẽ được chạy ở Olympic nhưng sau khi Sisay Lemma buộc phải rút lui vì chấn thương,người đóng thế 32 tuổi này đã chinh phục được cung đường khó nhất trong lịch sử các kỳ Olympic với thời gian 2:06:26 để giành HCV và phá luôn kỷ lục của Sammy Wanjiru lập từ năm 2008.
Chiến thắng của Tola là điều Ethiopia chờ đợi sau khi những niềm hy vọng khác thay vì tỏa sáng thì lại lay lắt (điền kinh quốc gia Đông Phi này chỉ có 2 HCB của Tsige Duguma ở cự ly 800m và Berihu Aregawi ở cự ly 10.000m). Tola là chân chạy nam đầu tiên của Ethiopia vô địch marathon Olympic sau chiến thắng của Gezahegne Abera ở Sydney (Australia) đúng 24 năm trước.
Thời tiết ở Paris không quá nóng nhưng nắng nên các chân chạy khá thận trọng trong giai đoạn đầu, không ai vượt lên mà tất cả bám đuổi nhau sít sao. Eyob Faniel của Italia bứt lên đầu tiên sau khi chạm mốc 10km để dẫn trước nhóm bám đuổi 23 giây khi tới mốc 15km (45:38), nhưng rồi nhanh chóng bị Tola và Conner Mantz của Hoa Kỳ bắt kịp. Bộ ba cùng qua mốc nửa chặng đầu tiên sau 64:51, cách nhóm bám đuổi rất đông khoảng 7 giây. Có vẻ 2 ngọn đồi đầu tiên chưa làm khó được tất cả.
Ngọn đồi thứ 3 được cho là sẽ quyết định tấm HCV. Tola tận dụng ưu thế leo dốc ở ngọn đồi thứ nhất để bắt kịp Faniel ở mốc 20km và giờ anh tăng tốc. Không ai theo kịp Tola, nên khi chạm mốc 30km thì anh dẫn trước người bám đuổi 17 giây (Tola chỉ mất 15:03 cho 5km từ mốc 25km tới 30km toàn leo dốc. Anh không giảm tốc khi xuống dốc mà tăng pace với thời gian 14:02 cho 5km tiếp theo.
Tola chạy negative split với thời gian tương ứng 64:51/61:35 và một mình một ngựa về đích ở điện Les Invalides. Nhưng kịch tính ở những dặm cuối nằm ở cuộc tranh chấp HCB và HCĐ giữa Bashir Abdi, Benson Kipruto và nhà vô địch Seville Marathon năm nay Deresa Geleta iopia. Abdi vượt lên từ km thứ 40, Kipruto vẫn duy trì được tốc độ để giành HCĐ còn Geleta thậm chí bị Emile Cairess lấy mất vị trí thứ 4.
Tola có màn leo đèo xuất sắc ở đoạn đường khó nhất với độ dốc 10,5% (có chỗ là 14%) sau mốc 28 km. Lúc đến đỉnh dốc, anh vượt hẳn khỏi nhóm 15 người bám đuổi phía sau, nới dần khoảng cách từ 17 giây thành 21 giây khi về đích. Bashir Abdi (2:06:47) đang giữ kỷ lục châu Âu và đổi màu tấm huy chương từ đồng ở Tokyo thành bạc. Nhà vô địch Tokyo Marathon năm nay Benson Kipruto về thứ 3 với thời gian 2:07:00 còn Emile Cairess trở thành chân chạy người Anh đạt thành tích marathon tốt nhất ở Olympic từ khi Jon Brown về thứ 4 ở Athens năm 2004.
Với cung đường dốc nhưng thời gian về đích lại nhanh không ngờ. Conner Mantz và Clayton Young của Hoa Kỳ suýt đạt PR với thời gian lần lượt là 2:08:12 và 2:08:44 – mức mà HLV Ed Eyestone tin rằng có thể giành huy chương nhưng họ về đích thứ 8 và thứ 9.
Cuộc đối đầu được mong chờ giữa 2 huyền thoại đã không diễn ra khi cả 2 đều chật vật. Kenenisa Bekele tham dự Olympic sau 12 năm vắng mặt tụt lại từ mốc 10km và về đích thứ 39 với thời gian 2:12:24. Đương kim vô địch Eliud Kipchoge không vượt qua được cơn đau ở lưng và hông nên tụt lại từ mốc 16km và lần đầu tiên trong sự nghiệp DNF từ km thứ 31.
(VnRun tổng hợp)
