Berlin, Boston, Chicago, London, New York City và Tokyo là 6 giải thuộc hệ thống World Marathon Majors danh giá, không dễ cho các runner giành được một suất chạy ở những giải này. Tuy nhiên mỗi giải có độ khó khác nhau, mới đây các chuyên gia đã cùng sử dụng dữ liệu do các giải cung cấp để xếp hạng mức độ khó của những giải này, có cân nhắc đến các yếu tố ảnh hưởng như đường chạy, thời gian xuất phát, thời tiết, và cả dữ liệu theo dõi hoạt động trên nền tảng Strava. Kết quả như sau (từ dễ nhất đến khó nhất).
Berlin Marathon
Vì các giải Berlin và Chicago đều đang giữ kỷ lục thế giới nên được coi là giải chạy dễ nhất? Sai. Theo dữ liệu, Berlin có lợi thế hơn Chicago một chút. Tổng cộng 12 kỷ lục thế giới đã được thiết lập trên cung đường bằng phẳng ở thủ đô nước Đức, kể cả kỷ lục hiện tại của nữ (2:11:53) do Tigst Assefa thiết lập năm 2023.
Đường đua thường được mô tả là ‘bằng phẳng’, người chạy đạt 73m cao độ nhưng giảm 79m trong suốt quãng đường 42,195km. Tổng độ cao có phần giảm đi này góp phần giúp thời gian về đích nhanh hơn, theo Strava, trung bình là 3:53:13 trong hai năm qua. (Giải Berlin không chia sẻ thời gian về đích trung bình chính thức.)
Tuy nhiên, điều thực sự khiến Berlin dễ dàng hơn Chicago một chút là điều kiện thời tiết khá thuận lợi vào cuối tháng 9, khi cuộc đua được tổ chức hàng năm. Chân chạy từng giành huy chương 6 sao cho người hoàn thành đủ 6 giải lớn vào năm 2023 Rob Dalto cho biết: “Tôi nghĩ Berlin và Chicago tương đương nhau, nhưng tôi thiên hơn về Berlin vì thời tiết có xu hướng ổn định hơn, trong khi thời tiết ở Chicago dễ thay đổi hơn. Bạn sẽ có cơ hội đạt thành tích tốt hơn ở Berlin”.
Thời tiết trung bình ở giải Berlin trong hai năm qua có thể nói là đẹp, với nhiệt độ cao nhất 15°C và thấp nhất là 12°C, độ ẩm 77%, không quá nhiều mây và gió khá dịu.
Ngoài các kỷ lục thế giới, Berlin còn đứng đầu các giải Major ở một số lĩnh vực khác. Phân tích nhiều năm cho thấy Berlin có tỷ lệ người chạy đạt mục tiêu cao nhất (6,5%), tỷ lệ người chạy nửa sau nhanh hơn cao nhất (16,5%) và tỷ lệ thấp thứ hai về người chạy chậm 10- 20% sau dặm thứ 20 (52%). Mặt khác, giải có tỷ lệ hoàn thành thấp thứ hai (88,9%) trong số 5 giải chia sẻ dữ liệu này.
Chicago Marathon
Chicago Marathon hiện đang giữ kỷ lục thế giới marathon nam 2:00:35 do Kelvin Kiptum lập năm 2023. Cùng năm đó, Sifan Hassan của Hà Lan cũng vô địch nữ với thời gian 2:13: 44 – thông số nhanh thứ hai trong lịch sử và là kỷ lục giải.
Trong những năm có thời tiết tốt, đường đua này (và đám đông nhiệt tình) có thể thúc đẩy các chân chạy đạt PR sâu – nhờ thế mà có tới 46.000 chân chạy đến với Thành phố Gió vào cuối tuần thứ hai của tháng 10 hàng năm.
Suốt cung đường 42km, độ cao đạt được và độ cao mất đi gần như không chênh nhau. Trong số các giải Major, Chicago tự hào có tỷ lệ người chạy đạt được thời gian mục tiêu nhiều thứ ba (5%), tỷ lệ người chạy nửa sau nhanh hơn đứng thứ ba (14%) và tỷ lệ đứng thứ 3 về số người chạy chậm lại 10 -20% sau dặm thứ 20 (68%). Những con số đó có thể bị ảnh hưởng bởi thực tế là đường chạy bằng phẳng khiến bạn khó có thể kìm chân ở những dặm đầu. Mặc dù đường đua tương đối dễ dàng, Chicago chỉ có thời gian về đích trung bình nhanh thứ tư, đạt mốc 4:23:36.
Biến số lớn nhất ở Chicago là thời tiết. Nhiệt độ luôn hoặc ở mức âm hoặc trên 20 vào ngày diễn ra giải, vì vậy dự đoán thật sự là một canh bạc. Nhiệt độ trung bình ở vạch xuất phát trong 20 năm qua là 10°C, độ ẩm 77%, hầu hết có mây và gió ở mức 7 dặm/giờ. Tuy nhiên, những năm gần đây có thay đổi lớn. Ví dụ năm 2019, người chạy trong điều kiện nhiệt độ 5°C và độ ẩm 91% khi bắt đầu, trong khi năm 2021 sẽ là nhiệt độ 20°C và độ ẩm 84% – mức quá cao.
“Thời tiết trong ngày diễn ra giải có tác động lớn. Ví dụ năm 2021, Chicago nóng, ẩm và nhiều gió. Tôi đã gặp khó khăn vì bị chuột rút ở chân vào ngày hôm đó”, Joe Drake, chân chạy người Seattle và đã đạt huy chương sáu sao ở Tokyo năm 2023, cho biết. “Nhưng năm 2023, nhiệt độ 7°C tại thời điểm diễn ra giải là hoàn hảo và tôi đã có một khoảng thời gian tuyệt vời khi đạt thành tích nhanh thứ ba trong các giải Major đã dự”.
Tokyo Marathon
Tokyo, nơi đón khoảng 35.000 chân chạy vào đầu tháng 3 hàng năm – mức tương tự ở Boston – nổi tiếng là khó có suất tham dự. Tuy nhiên, những người có BIB sẽ thích thú vì giải có đường chạy gần như bằng phẳng, bắt đầu với đoạn đường hơi xuống dốc. Trên thực tế, không có thời điểm nào trong suốt chặng đường, người chạy đạt được độ cao hơn 3m trong một dặm, với tổng độ cao là 60,3 m và giảm 98m.
Nhiệt độ trung bình trong sáu năm gần đây khá dễ chịu ở mức 8°C và độ ẩm 55%, trời nắng và tốc độ gió 6 dặm/giờ. Tỷ lệ hoàn thành 93,5% cũng cao thứ hai trong số các giải Major cung cấp thông tin về người tham gia và người về đích, và thời gian về đích trung bình 3:57:42, theo Strava, là ngang bằng với Chicago. (Tuy nhiên, dữ liệu của Strava thường nhanh hơn thời gian do giải đưa ra đua. Tokyo không cung cấp thời gian về đích trung bình).
Tokyo cũng có tỷ lệ người chạy đạt được thời gian mục tiêu cao thứ tư (3%), tỷ lệ người chạy nửa sau nhanh hơn cao thứ năm (11%) và tỷ lệ về số người chạy chậm lại 10 -20% sau dặm thứ 20 đứng thứ 2 (57%).
Điều đó nói lên rằng cung đường nhanh và bằng phẳng có thể giúp người chạy đạt được thời gian tốt nhất và trong một số trường hợp, lộ trình độc đáo tạo ra động lực. “Về mặt tích cực, do đường đua được bố trí với nhiều nhánh chạy dọc, nên có thể thấy nhóm dẫn đầu [gầm những chân chạy chuyên nghiệp] đang quay lại về phía bạn, chạy theo hướng hướng ngược lại”, Drake nói. “Trước khi dự giải Tokyo, tôi chưa bao giờ trực tiếp chứng kiến những chân chạy ngôi sao – chà, họ như đang bay”.
London Marathon
London là một giải khó nhằn, với nhiều đặc điểm tương đồng các giải như Berlin và Chicago, nhưng dữ liệu lại cho thấy một câu chuyện khó hơn. Cung đường giải London từ Greenwich đến The Mall về cơ bản là bằng phẳng, với một đoạn đường vòng sau khi băng qua Tower Bridge. Người chạy sẽ đạt được độ cao 127,7m và 161,8m trên suốt hành trình 42km.
Giải có tỷ lệ hoàn thành cao thứ hai (98,5%) và tỷ lệ chạy nửa sau nhanh hơn cao thứ hai (14,5%). Tuy nhiên, giải cũng có tỷ lệ người chạy chậm lại 10-20% sau dặm 20 cao thứ hai (77,5%) và tỷ lệ người chạy đạt mục tiêu thời gian thấp nhất (2%). Với thời gian về đích trung bình 4:49:22, giải chỉ nhanh hơn New York City Marathon. Dù Kelvin Kiptum về đích với thành tích 2:01:25 vào năm ngoái và lập kỷ lục nam, thì kỷ lục 2:15:25 của nữ do chân chạy chủ nhà Paula Radcliffe thiết lập vào năm 2003, vẫn tồn tại sau gần 2 thập kỷ.
Cũng như ở Chicago, thời tiết cuối tháng 4 ở London có thể ảnh hưởng lớn đến thành tích của người chạy. Nhiệt độ trung bình trong 5 năm qua là 13°C, độ ẩm 80%, có mây hoặc mưa rải rác. Tuy nhiên, độ ẩm là điều cần chú ý chính, đã tăng từ 67% vào năm 2018 lên 96% vào năm 2023. Không dễ để chạy với độ ẩm như thế.
Boston Marathon
Số liệu thống kê của Boston Marathon cho thấy một câu chuyện đầy tốc độ. Giải chạy mang tính lịch sử này – bắt đầu từ năm 1897 và là giải marathon hàng năm lâu đời nhất thế giới – có thời gian về đích trung bình nhanh nhất (3:49:42), tỷ lệ người chạy đạt thời gian mục tiêu cao thứ hai (6%) và tỷ lệ người chạy chậm lại 10-20% sau 20 dặm thấp nhất thứ hai (42,5%). Nhưng hãy nhớ điều này: khoảng 80% người tham dự phải đạt chuẩn thời gian để có mặt ở vạch xuất phát – điều này chắc chắn sẽ làm lệch dữ liệu về phía tốc độ nhanh
Ngay cả với những số liệu thống kê đó, điều khiến Boston trở nên khó khăn là cung đường xuống dốc, theo từng điểm. Hàng năm, vào thứ Hai tuần thứ ba của tháng Tư, các chân chạy sẽ bắt đầu từ Hopkinton và băng qua tám thành phố và thị trấn của Massachusetts trước khi đến đích cuối cùng ở Boston. “Bạn trải qua 42km ngoài trung tâm thành phố và sẽ nghĩ ‘Ôi, ôi, mình phải chạy cả quãng đường này về sao?!’ Theo quan điểm của tôi, điều đó thách thức hơn về mặt tâm lý [so với bất kỳ giải nào khác]”, Caitlin Carlson, người đã giành được huy chương sáu sao tại Tokyo 2016, nói.
Người ta bàn tán nhiều về bốn ngọn đồi Newton, bắt đầu ở dặm thứ 16 và kết thúc ở dặm thứ 21. Tuy nhiên, sát thủ thực sự không phải là tổng độ cao 248,4 đạt được trong suốt chặng đường – mà là độ cao 388,6m mất đi. Có quá nhiều chân chạy chạy bốn dặm xuống dốc đầu tiên quá nhanh và thất bại trước khi họ chạm tới những ngọn đồi thực sự trong nửa sau của cuộc đua. (Ngay cả Eliud Kipchoge cũng mắc sai lầm này vào năm 2023, khi về đích ở vị trí thứ sáu với thời gian 2:09:23.) Kỷ lục hiện tại của giải là 2:03:02 do Geoffrey Mutai người Kenya và 2:19:59 của Buzunesh Deba người Ethiopia lập, vẫn đứng vững kể từ năm 2003 và 2014.
Độ khó của đường đua là lý do tại sao giải đứng thứ hai khi xét về tỷ lệ người chạy nửa sau nhanh hơn (10,5%). Giải cũng có tỷ lệ hoàn thành thấp nhất (87%) trong số năm giải chia sẻ số liệu người tham gia và về đích.
Thời tiết khó lường cũng có thể thay đổi cuộc chơi của các chân chạy trong diễn ra giải. Tuy nhiên, nhìn chung, các điều kiện trung bình lúc bắt đầu trong 23 năm qua là nhiệt độ khá cao tới 11°C cùng độ ẩm 57%.
New York City Marathon
Không có gì phải bàn cãi về dữ liệu – New York City Marathon là giải khó nhất trong hệ thống Abbott World Marathon Major. Giải có quy mô lớn nhất thế giới với hơn 50.000 chân chạy này lại có thời gian về đích trung bình chậm nhất (4:49:00), theo dữ liệu giải, và có tỷ lệ người chạy đạt thời gian mục tiêu thấp nhất (2%).
NYC Marathon có tỷ lệ hoàn thành cao nhất (98%) trong các giải Major nhưng như thế chỉ cho thấy người chạy đã nỗ lực thế nào để hoàn thành cuộc đua mang tính biểu tượng này. Và nỗ lực đó chắn là điều cần thiết để chạy 42km qua năm quận của Thành phố New York. Đường chạy đi qua năm cây cầu, bao gồm một đoạn lên cầu Verrazano cao tới 41m ở dặm đầu tiên và một đoạn khác khác hơn 30m để qua cầu Queensboro ở dặm 15 và 16. Toàn bộ chặng đường là những ngọn đồi nhấp nhô và, để năng độ khó thì ở gần cuối cuộc đua, người chạy phải lên dốc gần 30m ở dặm 24 trên Đại lộ số 5.
Tổng cộng, các chân chạy đạt được độ cao 246,8m và mất đi 251m trong suốt chặng đường, vì vậy không có gì lạ khi giải có tỷ lệ vận động viên chạy nửa sau nhanh hơn thấp nhất (6%) và tỷ lệ chạy chậm lại 10- 20% sau dặm thứ 20 cao nhất (84%).
Các chân chạy elite rõ ràng cũng thấy giải rất khó khăn. Kỷ lục giải hiện tại của nữ là 2:22:31 đã được chân chạy người Kenya Margaret Okayo thiết lập cách đây gần 2 thập kỷ (năm 2003), và kỷ lục nam tồn tại trong 12 năm, chỉ bị phá 8 giây vào năm 2023 bởi chân chạy nổi tiếng người Ethiopia Tamirat Tola (2:04:58).
Thời tiết cũng đóng vai trò quyết định đến thành tích của người chạy. Ở New York, ngay cả vào thứ Bảy đầu tiên của tháng 11, với thời gian xuất phát muộn hơn, người chạy vẫn có thể gặp phải nhiệt độ cực đoan, chẳng hạn mức 22°C và độ ẩm 73% vào năm 2022. Tuy nhiên, thời tiết trung bình trong 20 năm qua hợp lý hơn với nhiệt độ 11°C, độ ẩm 59%, trời quang đãng và tốc độ gió 9 dặm/giờ.
(VnRun lược dịch từ RWUK)
