Marathon luôn là một trong những nội dung thú hút chú ý của người hâm mộ vì diễn ra cuối cùng và lễ trao huy chương cũng trang trọng nhất: diễn ra trong lễ bế mạc. Với Olympic Paris 2024, ngoài những yếu tố đã thành thông lệ đó, marathon còn thu hút và hấp dẫn hơn những Thế vận trước không chỉ nhờ cung đường khó khăn chưa từng có mà còn là những kịch tính trên đường đua. Cùng VnRun điểm lại những nét nổi bật của cự ly này tại Thế vận hội năm nay.
Biểu tượng thất truyền
Eliud Kipchoge và Kenesia Bekele dĩ nhiên là những huyền thoại và là biểu tượng của chạy bộ đương đại. Từ trước khi Kenya và Ethiopia công bố danh sách đội tuyển marathon dự Olympic, người hâm mộ nói rất nhiều đến cuộc đối đầu trong mơ của họ sau 21 năm ở chính Paris – nơi Kipchoge lần đầu bước ra ánh sáng với chức vô địch thế giới đầu tiên và duy nhất ở cự ly 5000m. Từ đó về sau, cuộc đối đầu ở cự ly này và cả 10000m thì ưu thế hoàn toàn thuộc về Bekele, nhưng khi chuyển ra ngoài đường phố thì Kipchoge lấy lại thế cân bằng. Quả thật cuộc đối đầu giữa 2 chân chạy giành tổng cộng 5 HCV Olympic, hàng chục chức vô địch thế giới và 13 danh hiệu World Marathon Majors chứa đựng sức hấp dẫn không thể cưỡng lại với bất kỳ ai. Vì thế không ngạc nhiên khi cả 2 trở thành tâm điểm truyền thông trước khi diễn ra Thế vận hội.
Tuy nhiên, trong một ngày tháng 8 đầy nắng ở Paris, cuộc đua được mong đợi đó đã diễn ra không như trông đợi, thậm chí là thất vọng. Viễn cảnh về khoảnh khắc vinh quang tái hiện khi Kipchoge giành HCV Thế vận hội lần thứ 3 liên tục nhanh chóng tan thành bong bóng xà phòng sau chỉ 20km. Kipchoge có lần đầu tiên DNF (không hoàn thành cuộc đua) khi tụt lại so với nhóm dẫn đầu từ mốc 15km, con đau lưng vì chấn thương khiến anh đi bộ từ km thứ 28 rồi chờ cho người cuối cùng vượt qua mình ở mốc 31km trước khi lên xe của ban tổ chức. Anh thừa nhận đây là lần chạy marathon tồi tệ nhất sự nghiệp. Còn Kenenisa Bekele tuy khá hơn, nhưng cũng chỉ về đích thứ 39 với thời gian 2:12:24, chậm hơn nhà vô địch Tamirat Tola gần 6 phút. Rõ ràng kết quả này không phải điều chân chạy này mong muốn.
Đây có lẽ là dấu chấm hết cho những cuộc đối đầu đỉnh cao của 2 chân chạy này, ở tuổi 39 (Kipchoge) và 42 (Bekele), Paris có thể xem là lần tham dự Olympic cuối cùng của cả 2 khi thật khó tin họ có thể giành được suất tham dự, hoặc kể cả khi điều thần kỳ xảy ra là họ có suất tới Los Angeles sau 4 năm nữa thì cũng không thể cạnh tranh với những chân chạy trẻ tuổi sung sức hơn nhiều. Một chu kỳ vinh quang đã khép lại và 2 chân chạy đã thành biểu tượng của làng chạy bộ thế giới đã hoàn thành sứ mệnh. Đến lúc họ lùi lại nhường bước cho những chân chạy trẻ tuổi chiếm lĩnh vũ đài.
Những kỷ lục mới
Trước giải, giới chuyên môn đều đánh giá cung đường ở Olympic Paris khó chưa từng thấy. Điểm cao nhất của lộ trình là 183m tại mốc 20,3 km, độ dốc lên lớn nhất đường đua là 13,5%, còn độ dốc xuống lớn nhất là -13,4%, và tổng độ cao đạt được lên tới 438m. Cộng thêm thời tiết mùa hè nên không nhiều người mong chờ vào những kỷ lục, nhưng thật bất ngờ cả 2 kỷ lục nam và nữ đều bị phá vỡ.
Tamirat Tola phá kỷ lục 2:06:32 do Samuel Wanjiru (Kenya) thiết lập ở Bắc Kinh 2008 với thời gian 2:06:26. Tương tự, Sifan Hassan cũng phá kỷ lục (2:32:02) của Tiki Galena (Ethiopia) lập ở London 2012 với thời gian 2:22:55. Thậm chí thời gian của người về nhì giải nữ là Tigist Assefa của Ethiopia (2:22:58) cũng phá được kỷ lục cũ. Ngoài việc công nghệ giày chạy và điều kiện hỗ trợ tốt hơn thì thời tiết được xem là nguyên nhân lớn nhất. Nhiệt độ lúc bắt đầu chạy khoảng 16-18 độ C, thấp hơn mức trung bình các kỳ Thế vận hội, thấp hơn 6 độ C so với Olympic Rio de Janeiro và thấp hơn 8 độ so với Olympic Tokyo 2020. Một nguyên nhân nữa là nhóm dẫn đầu chạy nhanh hơn 1-2 phút so với trung bình các kỳ Olympic.
Chiến thắng của Tamirat Tola biến anh thành chân chạy nam đầu tiên của Ethiopia vô địch marathon Olympic sau chiến thắng của Gezahegne Abera ở Sydney (Australia) đúng 24 năm trước. Sifan Hassan cũng là chân chạy đầu tiên trong lịch sử điền kinh Hà Lan lên ngôi ở nội dung khó bậc nhất Thế vận hội và cho thấy cô sẽ còn tiến xa trên đường chạy marathon.
Thời đại mới bắt đầu
Olympic Paris 2024 đánh dấu một thời đại mới trong làng chạy bộ đường dài thế giới. Những tên tuổi vô địch ở Thế vận hội trước (Kipchoge, Jepchirchir) đều thi đấu không thành công. Kenya từ chỗ giành cả 2 HCV ở Tokyo thì nay chỉ còn 2 HCĐ (Benson Kipruto và Hellen Obiri). Câu chuyện với quốc gia Đông Phi này có lẽ đã khác nếu kỷ lục gia Kelvin Kiptum không qua đời vì tai nạn xe hơi hồi đầu năm nay.
Những chân chạy nam như Tola, Bashir Addi (Bỉ), Emile Cairess (Anh) hay thậm chí Akasaki (Nhật) cho thấy họ sẽ ngày càng chiếm lĩnh vai trò lớn hơn trong làng chạy bộ vốn bị cái bóng của Kipchoge che phủ suốt 10 năm qua. Về phía nữ thì trong tương lai cuộc cạnh tranh sẽ rất khốc liệt khi Jepchirchir chưa hẳn hết thời còn những Obiri, Sharon Lokedi (Kenya) sẽ cạnh tranh mạnh mẽ với những tên tuổi đang lên của Ethiopia như Assefa, Amane Beriso, Alemu Megertu, và cả Sifan Hassan. Thời đại mới của làng chạy bộ có lẽ sẽ không còn thế độc tôn nhưng cũng nhờ thế sẽ mang lại sức hấp dẫn mới cho người hâm mộ.
Kết thúc Olympic là bắt đầu các giải chạy Major mùa thu (Berlin, Chicago) và mùa đông (New York) cũng những giải danh giá khác (Valencia). Hãy cùng chờ xem những làn gió mới sẽ khiến làng chạy bộ thế giới thay đổi thế nào.
(VnRun tổng hợp)
