Ngày 24/9 tới, giải thứ 4 trong hệ thống World Majors: Berlin Marathon sẽ khai màn tại thủ đô Berlin (Đức) với hàng chục nghìn chân chạy xuất sắc nhất. Dưới đây là một số thông tin về giải.
Giải Berlin Marathon được nghệ nhân làm bánh kiêm người yêu chạy bộ Horst Milde khai sinh năm 1974. Ở mùa đầu tiên, giải chỉ có 244 người hoàn thành cự ly (234 nam, 10 nữ) với 2 nhà vô địch là Günter Hallas (2:44:53) và Jutta von Haase (3:22:01). Năm 1977, Christa Vahlensieck thiết lập kỷ lục thế giới cho nữ tại giải với thông số 2:34:47. Chỉ 4 năm sau, năm 1981, giải có tới 2583 người hoàn thành, trở thành giải chạy bộ đường phố lớn nhất nước Đức. Năm 1989, giải cho trẻ em được tổ chức, trước khi giải có thêm nội dung trượt patin vào năm 1997.
Năm 1998 đánh dấu một cột mốc đáng nhớ cho giải khi chân chạy Ronaldo da Costa thiết lập kỷ lục thế giới, ông cũng là chân chạy duy nhất của khu vực Nam Mỹ từng giữ kỷ lục thế giới ở cự ly marathon. Năm 2001, Naoko Takahashi trở thành chân chạy nữ đầu tiên chạy được sub-2:20 khi băng qua vạch đích Berlin Marathon sau 2:19:46. Giải trở thành cái nôi sản sinh kỷ lục thế giới với 7 kỷ lục cho nam được lập trong khoảng thời gian 2003 – 2018, thậm chí kỷ lục hiện thời (2:01:09) do chân chạy huyền thoại Eliud Kipchoge lập năm ngoái.
Trong 2 năm 2000 và 2018, Berlin Marathon diễn ra vào giữa tháng 9 do vướng nội dung marathon nữ Olympic và chuẩn bị cho ngày thống nhất nước Đức. Còn lại giải thường diễn ra vào cuối tháng 9. Mùa giải 2020 bị hoãn do đại dịch Covid, mọi chân chạy đã đăng ký sẽ được hoàn tiền hoặc chuyển sang dự mùa giải 2021.
Cung đường của giải bắt đầu và kết thúc ở gần cổng Brandenburg. Trước năm 1990, do thành phố bị chia đôi nên giải chỉ diễn ra ở phía Tây Berlin. Ngày 30 tháng 9 năm 1990 là lần đầu tiên người dự giải được chạy qua cổng Brandenburg và từ đó cung đường của giải nối liền hai nửa thành phố.
Hiện nay sau khi rời cổng Brandenburg, cung đường băng qua Charlottenburg, quanh Tiergarten, dọc theo Moabit và Mitte, rồi xuôi nam đến Friedrichshain. Tiếp đó cung đường lượn theo hướng tây giữa Kreuzberg và Neukölln, qua Schöneberg, tới Friedenau và Zehlendorf, trước khi quay về hướng Bắc về phía trung tâm thành phố, vòng qua Schöneberg thành một vòng tròn hoàn chỉnh khi kết thúc ở cổng Brandenburg lịch sử.
Cái tên của giải cũng thay đổi một số lần theo tên của các nhà tài trợ. Từ năm 1974 đến 1989, tên giải chỉ là Berlin Marathon. Sang năm 1990 giải đổi thành Yanase Berlin Marathon rồi mang tên Canon Berlin Marathon trong 2 năm 1991 và 1992. Cái tên ban đầu Berlin Marathon được giữ suốt 5 năm, từ 1993 đến 1997. Giải đổi thành Alberto Berlin Marathon trong 2 mùa 1998 và 1999, rồi mang tên nhà tài trợ Real Berlin Marathon trong 11 năm (2000 – 2010) trước khi gắn với cái tên BMW Berlin Marathon từ 2011.
Số người tham dự giải tăng liên tục, trừ những năm đầu thì trong khoảng 1986-1997, giải luôn dao động trong mức 11-16 nghìn người tham dự (trừ năm 1990 có hơn 20 nghìn). Từ năm 2000 đến nay giải luôn ở mức 22-36 nghìn người tham dự. Riêng năm 2021 số người tham dự chỉ ở mức 16 nghìn do dịch Covid, nhưng 2 năm 2018 và 2019, con số người tham dự vượt mức 40 nghìn. Năm 2023, số người tham dự giải cũng vào khoảng trên 40 nghìn người, và để giảm bớt mức độ phát thải carbon của giải, ban tổ chức miễn phí giao thông công cộng từ ngày 21 đến hết ngày 24 cho tất cả các runner về dự.
Trong gần 10 năm đầu, giải là cuộc chơi của riêng người Đức khi nước chủ nhà thống trị cả 2 nội dung marathon cho nam và nữ. Mãi đến khi các chân chạy người Anh gồm Ian Ray (nam) chiến thắng năm 1981 và Jean Lochhead (nữ) chiến thắng năm 1982, thế độc tôn này mới bị phá vỡ. Các chân chạy châu Phi bắt đầu ghi dấu ấn vào năm 1987 với chiến thắng của Suleiman Nyambui (Tanzania) ở nội dung nam, ở nội dung nữ mãi tới năm 1996, Colleen De Reuck (Nam Phi) mới lên ngôi vô địch. Các chân chạy nữ Nhật Bản thống trị giải trong 6 năm liền (2000-2005) trước khi các chân chạy nữ châu Phi xác lập vị thế. Ở nội dung, các chân chạy châu Phi thật sự biến giải thành cuộc chơi riêng từ năm 1992. Trong khoảng thời gian này chỉ có 3 chân chạy không đến từ lục địa đên lên ngôi vô địch là António Pinto (Bồ Đào Nha, năm 1994), Abel Antón (Tây Ban Nha, 1996) và Ronaldo da Costa (Brazil, 1998). Từ năm 1999, chức vô địch nam luôn là cuộc cạnh tranh giữa Kenya và Ethiopia, trong đó Kenya vô địch tới 14 lần. Ở nội dung nữ, trong 13 giải gần nhất, Kenya vô địch 5 lần, còn lại là các chân chạy Ethiopia lên ngôi. Hai chân chạy huyền thoại Eliud Kipchoge và Haile Gebrselassie chia nhau vị trí dẫn đầu với 4 chức vô địch mỗi người, Kipchoge là đương kim vô địch kiêm kỷ lục gia thế giới còn Gebrselassie có chuỗi vô địch vô tiền khoáng hậu 4 lần liên tục (2006-2009).
Mùa giải 2023 này, Kipchoge xác nhận sẽ trở lại bảo vệ ngôi vương ở Berlin, còn nhà vô địch nữ năm ngoái Tigist Assefa (giữ kỷ lục giải với thông số 2:15:37) cũng sẽ tham dự. Trên con đường bảo vệ chức vô địch, Assefa sẽ đối mặt với Sheila Chepkirui. Cuộc cạnh tranh giữa nhà đương kim vô địch người Ethiopia và kẻ thách thức từ Kenya sẽ khá thú vị. Chepkirui vừa giành HCĐ 10.000m của đại hội thể thao khối Thịnh vượng chung (Commonwealth Games), về thứ 4 tại London Marathon đầu năm nay với thành tích 2:18:51.
Thách thức lớn nhất của Kipchoge là Amos Kipruto. Người đồng hương Kenya này giành HCĐ giải vô địch thế giới năm 2019 và vô địch London Marathon năm ngoái sau khi về nhì Tokyo Marathon với thành tích cá nhân tốt nhất (2:03:13). Hai chân chạy elite đụng độ 3 lần tại các giải marathon và Kipchoge chưa thua lần nào. Ở Berlin, Kipruto về thứ 2 năm 2018 với thông số 2:06:23, sau chính Kipchoge khi anh lập kỷ lục thế giới. ở giải Tokyo năm ngoái, Kipchoge vô địch với thành tích 2:02:40. Cả 2 cũng chạm trán tại Olympic Tokyo khi Kipchoge giành HCV còn Kipruto phải bỏ cuộc vì sốc nhiệt. Ở lần này, Kipruto có thừa khao khát đòi nợ nhưng Kipchoge cũng không thiếu động lực. Chân chạy marathon được coi là vĩ đại nhất mọi thời đại đang chờ mong vào màn tái xuất tại Berlin để xua đi thất vọng sau màn ra mắt không như ý ở Boston và anh cũng cần một chiến thắng để vươn lên đứng đầu danh sách các nhà vô địch. Một màn long tranh hổ đấu hay chiến thắng áp đảo một chiều của Kipchoge. Câu trả lời sẽ có vào ngày 24/9 này.
(VnRun tổng hợp)
